Ambicja: definicja, jej rola w pracy i osiąganiu celów

Pamiętasz film Księżniczka i Żaba? Mimo przeszkód i nieszczęśliwych zbiegów okoliczności, Tiana spełniła swoje marzenie o posiadaniu własnej restauracji. Jej siłą napędową była ambicja — cecha, która dała jej odwagę i determinację w dążeniu do celu.

Czy Ty też masz marzenie związane z pracą? A może podejrzewasz, że jesteś zbyt ambitny? Dobrze trafiłeś!

W tym artykule:

• poznasz definicję ambicji i wnioski z badań na jej temat
• zobaczysz, czym według ekspertów jest zdrowa i chora ambicja
• dowiesz się, czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu
• przeczytasz, jak wykorzystać własną ambicję, by odnieść zawodowy sukces.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

UŻYJ TEGO SZABLONU CV

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

1. Ambicja — co to jest? Definicja i przykłady

Zacznijmy od początku. Czym jest ambicja i co to właściwie znaczy?

Słownik Języka Polskiego PWN definiuje ambicję jako silne pragnienie odniesienia sukcesu lub osiągnięcia doskonałości. Najczęściej jest ono postrzegane jako cecha osobowości, ściśle związana ze stawianiem sobie celów i dążeniem do ich realizacji.

Nic dziwnego, że motyw ambicji jest tak popularny w literaturze i kinie. Pozytywni bohaterowie często wykorzystują tę cechę, by ratować świat lub spełniać swoje marzenia pomimo przeciwności. Z kolei negatywnych bohaterów bardzo często cechuje tzw. chora czy też nadmierna ambicja — to ona sprawia, że dążą do celu po trupach, dominują nad innymi albo usiłują przejąć władzę nad światem.

Można więc powiedzieć, że nie jest to cecha ani negatywna, ani pozytywna — wszystko zależy od tego, jak wykorzystasz ją w praktyce.

Naukowcy nie mają pewności, skąd bierze się ambicja i co sprawia, że jedne osoby są bardziej ambitne od innych. Badacze doszli do wniosku, że poziom ambicji może być wypadkową zarówno zdolności umysłowych i cech osobowości danego człowieka (takich jak sumienność, ekstrawersja, neurotyczność), jak i środowiska, w którym dorastał.

Na przykład okazuje się, że prestiż zawodowy rodziców jest powiązany z większą ambicją u dzieci. To zaś przekłada się na ich lepsze wyniki w nauce i wyższy status społeczno-ekonomiczny w dorosłym życiu.

Co ciekawe, społeczna ocena ambicji (np. w polityce) często zależy od płci osoby, która taką cechę przejawia. Na przykład badaczki Sparsha Saho i Ana Catalano Weeks wykazały, że ambitne kobiety często są postrzegane negatywnie, podczas gdy u mężczyzn ta sama cecha na ogół jest uważana za neutralną lub pozytywną.

Czym jest zdrowa i chora ambicja?

O chorej ambicji wspomniałam już nieco wcześniej. Jest to stan, w którym samo osiągnięcie jakiegoś celu staje się ważniejsze od wartości, które mu przyświecają i drogi, która do niego prowadzi. Człowiek chorobliwie ambitny kieruje się swoim ego: pragnieniem uznania, prestiżu lub innych osobistych korzyści. Wyznaje zasadę, że cel uświęca środki.

Jednocześnie skutkami chorej ambicji bardzo często są:

• frustracja
• wypalenie zawodowe
• perfekcjonizm
• pracoholizm
• zbyt duży stres
• izolowanie się od innych
• rozpad więzi społecznych.

Przykładem chorobliwie ambitnej osoby może być pracownik, który poświęca całe swoje życie firmie, często pomijając przy tym swoje inne potrzeby (np. wypoczynku) oraz ignorując rodzinę i przyjaciół. Jednocześnie jest nieuczciwy wobec współpracowników (np. oczernia ich przed szefem, samemu ubiegając się o awans).

Z kolei zdrowa ambicja to taka, która:

• pomaga nam wyznaczać cele i uczciwie dążyć do ich realizacji
• motywuje nas do rozwoju i uczenia się
• buduje naszą pewność siebie
• obejmuje duże, ale realistyczne cele
• sprzyja utrzymaniu work-life balance.

Z taką postawą mamy do czynienia za każdym razem, gdy — pamiętając o naszych celach — jednocześnie dbamy o swoje potrzeby oraz relacje i jesteśmy fair wobec innych.

I to taką zdrową ambicją zajmę się w kolejnych rozdziałach tego artykułu.

Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut tutaj.

Stwórz CV teraz

Zobacz inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF tutaj.

2. Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu?

Krótko mówiąc — tak. Jednak nie jest to element niezbędny.

Na pewno wiesz, co to znaczy mieć ambitne cele i wysoko postawioną poprzeczkę. W potocznym rozumieniu ten zbitek słów oznacza, że jakiś cel wymaga od nas naprawdę sporo pracy. I choć czasami może się on wydawać nieosiągalny, to — paradoksalnie — właśnie ten fakt często motywuje nas do działania.

Jednak większość celów, które chcemy osiągnąć w życiu, da się zrealizować w inny sposób. Przykładowo, nasza motywacja do pracy może wynikać z takich czynników, jak:

• konieczność zaspokojenia własnych potrzeb
• posiadane wartości i ideały
• pasja i przyjemność, która z niej płynie
• czynniki zewnętrzne (w tym charakter wykonywanej pracy, wysokość wynagrodzenia, uznanie od szefa, awans, miła atmosfera, warunki panujące w firmie czy benefity pracownicze).

Wniosek? Osobista ambicja jest tylko jednym z czynników, które motywują nas do działania. Stanowi element tzw. motywacji wewnętrznej i ułatwia osiągnięcie sukcesu. Jest przydatna szczególnie wtedy, gdy nasz cel jest bardzo duży i wymagający lub wydaje się zbyt odległy w czasie.

3. Jak wykorzystać ambicję w pracy, by osiągnąć cel?

Aby Twoja ambicja nie okazała się kulą u nogi, tylko trampoliną do osiągnięcia sukcesu, wymaga odpowiedniego zarządzania. Oto kilka praktycznych wskazówek.

1. Zdefiniuj swój cel. Dobrze, by był nie tylko ambitny, ale też możliwy do osiągnięcia. Możesz go wyznaczyć metodą SMART. Niech Twój cel będzie specyficzny (Specific), mierzalny (Measurable), osiągalny (Achievable), istotny (Relevant) i określony w czasie (Time-bound).
2. Stwórz plan działania. Ustal harmonogram pracy i podziel swoje marzenie na mniejsze kroki, które do niego doprowadzą. Zbyt duży cel na początku może wydawać się przytłaczający nawet dla ambitnej osoby, a w efekcie prowadzić do prokrastynacji.
3. Rozwijaj niezbędne kompetencje. Zastanów się, jaka wiedza lub umiejętność są Ci potrzebne, by osiągnąć cel, a na razie są poza Twoim zasięgiem. Zainwestuj czas i pieniądze w swój rozwój. Ten krok wymaga od Ciebie nie tylko sporej ambicji, ale też wiary w sukces, która ułatwi Ci poniesienie kosztów.
4. Bądź proaktywny. Nie czekaj, aż okazja pojawi się sama — stwarzaj swoje okazje. Wychodź z inicjatywą, oferuj pomoc innym, działaj i zadawaj pytania. Przypomnij sobie o swojej ambicji za każdym razem, gdy poniesiesz porażkę, by łatwiej podjąć kolejne próby — aż do skutku.
5. Usuwaj przeszkody. I oczywiście nie mam tutaj na myśli innych ludzi czy konkurencyjnych biznesów. Choć zabrzmi to coachingowo, Twoją przeszkodą na drodze do celu najczęściej jesteś Ty sam — a w zasadzie nieświadome programy w Twoim umyśle, które mogą sabotować efekt Twojej pracy (np. lęk przed porażką lub strach przed sukcesem). Dlatego pracuj nad sobą i zmieniaj przekonania, które Cię nie wspierają, na pozytywne. To trudne i bardzo ambitne zadanie!
6. Bądź cierpliwy. Osiągnięcie dużych celów często wymaga czasu. Dlatego nie zniechęcaj się, gdy coś pójdzie nie po Twojej myśli. Tak naprawdę każda „porażka” może okazać się cenną lekcją — o ile wyciągniesz z niej wnioski.

Powodzenia!

A czy Ty jesteś ambitnym pracownikiem? Jak postrzegasz rolę ambicji w osiąganiu celów zawodowych? Podziel się opinią w komentarzu.

Proces redakcyjny InterviewMe

Ten artykuł został sprawdzony przez nasz zespół i jest zgodny z procesem redakcyjnym InterviewMe. Zależy nam na dzieleniu się naszą wiedzą oraz dostarczaniu rzetelnych i godnych zaufania porad zawodowych dopasowanych do Twoich potrzeb. Nasze wysokiej jakości treści co roku przyciągają ponad 10 milionów czytelników. Ale na tym nie koniec. Regularnie publikujemy też autorskie badania, aby lepiej rozumieć rynek pracy i jesteśmy dumni, że cytują nas czołowe media w Polsce.

Źródła

• https://sjp.pwn.pl/slowniki/ambicja.html
• https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fa0028084
• https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/s11109-020-09636-z